Zaman zaman ‘’Ben zaten bunu yaşayacağımı biliyordum’’ gibi cümlelerin ağzınızdan çıktığı oluyor mu? Sınavda başarısız olacağınıza inandığınızda düşük bir not alıyor musunuz? Bu durumun önsezilerinizin yüksek olduğu için gerçekleştiğini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz.
Bir şeye olumlu ya da olumsuz ne kadar çok inanırsak bu düşünce beynimizde komut alır ve davranışlarımız o komut şeklinde gerçekleşme eğiliminde olur. Bu durumu Pygmalion etkisi “Kendi kendini gerçekleştiren kehanet’’ şeklinde açıklarız. Kendimiz ya da çevredeki insanlar ile ilgili inançlarımız farkında olmadan davranışlarımıza yön vermiş olur. Örneğin, insanlara karşı ‘’Kimseye inanmamam lazım’’, ‘’Kimse beni sevmeyecek’’ inancındaysak bizimle iletişimde olan kişilerin söylemlerini ve davranışlarını olumsuz bir şekilde algılayarak o kişilere şüphe ile yaklaşabiliriz. Belli bir süre sonra ise çevremizdeki insanlar tarafından sevilmeyen ve dışlanan biri haline dönüşebiliriz.
Pygmalion etkisi çeşitli bilimsel çalışmalar ile de kanıtlanmıştır. Robert Rosenthal, 1968 yılında deneysel bir çalışma yürütür. Bu çalışmada 18 öğretmen ve 650 öğrenci yer almaktadır. Okulda çocuklara IQ testi yapar ve bazı çocukların üstün zekalı olduğunu ifade eder. Fakat bu çocuklar üstün zekalı olmayan tesadüfen seçilen kişilerdir. 1 Senenin sonunda tekrar IQ testi uygulandığında üstün zekalı şeklinde ifade edilen çocukların zekâ puanlarının yükseldiği ve sınıftaki başarı seviyelerinin önceki senelere kıyasla arttığı gözlenmiştir. Öğretmenlerin de çocuklara karşı göstermiş olduğu pozitif tutum ve ilgi de istenen başarıyı sağlamada yardımcı olmuş, öğretmenlerin yüz ifadeleri davranışlarını etkileyerek çocukların motivasyonunu yükseltmiştir. Böylelikle Rosenthal’ın teorisi de kanıtlanmıştır.
Olumsuz Kehanetlerden Nasıl Uzaklaşabiliriz?
Gerçekleşmesinden endişe duyduğunuz inancınızı net olarak tanımlayın. Duygularınızın anlamaya çalışarak onları isimlendirin.
Negatif olan inançlarınızı olumlu inançlarınız ile yer değiştirin. Örneğin; ‘’Diğer insanlarda beni ailemin sevdiği gibi sevebilir.’’
Kurduğunuz olumlu cümleleri sık sık yineleyerek, kafanızda canlandırmaya çalışın.
Olumlu cümlelerinizi doğrulayabileceğiniz çevrelerde olmaya özen gösterin.
İnsanlardan olumlu geribildirim alabileceğiniz küçük yardımlar gerçekleştirmeye çalışın.
Kendinize rol modeller belirleyerek onun tutumlarını ve mimiklerini izlemeye çalışın.
Rol modeliniz ve kendinizdeki davranış farklarını ayırt etmeye çalışın.
Öğrenmenin yolu taklit etmekten geçer, rol modelinizde olan davranışları gerçekleştirmeye çalışın.
Pozitif geribildirimlere olanak sağlayarak bakış açınızı değiştirin. Bu bakış açılarınızı pekiştirebileceğiniz insanlar ile görüşmeye çalışın.
