Alman bir askerin şiiri olan ve orijinal ismi “Das Lied eines jungen Soldaten auf der Wacht”olan “Nöbetteki Genç Askerin Şarkısı” olarak Türkçeleştirilen bir şiirden ve onun öznelerinden sizlere bahsedeceğim.
I. Dünya Savaşı döneminde Alman ordusu için savaşan Hans Leip, savaş öncesindeki hayatında çok önemli noktada duran ve çok özel olan iki kadın için bir şiir yazar. Bu şiir I. Dünya Savaşı döneminde öyle devasa bir üne ulaşmadı ve daha çok Leip’in şiiri olarak küçük bir zümre arasında bilindi.
Hans Leip bu romantik, epik ve duygusal öğelerle bezeli bu şiiri Lili diye hitap ettiği eski sevgilisi Betty ve askerliği döneminde, sahra hastanesinde tanıştığı ve çok etkilendiği Marleen isminde bir hemşireye ithafen yazar. Bu iki kadın uzun süre yalnızca Leip’in hayatı için önemliyken 1930’ların sonunda ise dünyanın büyük bir bölümü için değer ve önem ifade eden iki figür haline gelir.
1938 yılında Hitler’in Propaganda Bakanı Joseph Goebbels denetiminde marşlar yazan ve besteleyen Norbert Arnold Wilhelm Richard Schultze’nin, bu şiirin askerler arasında popüler hale geldiğini fark etmesi “Lili Marleen”in kaderini değiştirir. Bu şiir, Schultze tarafından bestelenir ve 1939’da Lale Anderson tarafından seslendirilir. Almanların amacı bu şarkının ordudaki askerlerin motivasyonunu artırmasıdır. İşler ilk etapta böyle gitse de daha sonra işler tersine döner.
1940’lı yılların başında Yugoslavya’yı işgal eden Nazi ordusunun askerleri arasında hızla yayılan bu şarkı askerleri aksi yönde motive eder. Belgrat Asker Radyosu’ndan yayınlanan “Lili Marleen” yalnızca Nazi askerlerini değil tüm askerleri etkiler. Hatta bu şarkı öyle bir üne kavuşur ki II. Dünya Savaşı gibi dünya tarihinin gördüğü en kanlı savaşlardan birinde, geçici de olsa ateşkeslere neden olur. Akşam vakitlerinde, belli bir saatte bu şarkı çalmaya başladığında askerler ateşkes yaparlar ve hep bir ağızdan “Lili Marleen”e eşlik ederler.
Joseph Goebbels motivasyonu artırmadığı daha da ziyede askerleri, barışçıl ve duygusal düşüncelere yönlendirdiği gerekçesiyle kendi projesini rafa kaldırmak ister. Ancak artık çok geç olmuştur. Goebbels şarkıyı yasaklatmak istese de büyük tepki alır ve bunda başarılı olamaz.
Lili Marlen kırkın üzerinde dile çevrilir. Bunlardan en ünlülerinden biri de İngilizce versiyonudur. Alman asıllı Amerikalı oyuncu ve şarkıcı Marlene Magdalene Dietrich şarkının sözlerini 1944 yılında İngilizceye çevirerek, Amerikan askerlerinin çarpıştıkları cephelere gidip söylemeye başlar. İngilizce versiyonu da en az Almanca orjinali kadar ünlenir.
Ayrıca şarkı;
1939-1941 yılları arasında sadece 700 adet plağı satılabilen “Lili Marlen” şarkısı Belgrat Asker Radyosu’nda çalındıktan sonra toplamda bir milyondan fazla satış sayısına ulaşarak Lale Anderson’a “Altın Plak” kazandırır.
Şimdi bu bilgileri verdikten sonra sadede geleyim. İki kadın; Lili ve Marleen, erkek egemen o günün dünyasında, kadınlar işin içine dahil olduğunda, zamanın şartlarının nasıl hiçbir anlam ifade etmediğini bize gösteriyor. Bu kadınlar, son derece kanlı bir savaşa 5 dakika bile olsa ara verdirebilen dünyadaki ender varlıklar olarak tarih sahnesine imzalarını atmış durumda. Yine, bu şarkıyı Naziler için bile seslendirmiş olsa Lale Anderson’a “Altın Plak” kazandırması da işin bir başka boyutu. Bir kadının altın plak alması, iki kadının savaşa ara verdirmesi gibi birçok eylem, kadınların yüceliğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Aynı zamanda hayatın her alanında en az erkekler kadar emek harcayan ve bu emeklerinin karşılığını alamayan kadınların mücadelesine de onlar adına atılacak her pozitif adım bir destek oluyor. Günümüzde dahi geri planda bırakılmak istenen kadınların mücadelesine “Lili Marleen”in hikayesiyle dikkat çekmek istedim. Ve bugün, bu yazımda son satırlarımı bu duygusal şiirin, şarkının Türkçeye çevrilen sözlerine ayırmak istiyorum.
“Kışlanın önünde büyük bir kapı var
Kapının önünde bir fener yanar
O fenerin önünde bir buluşalım her ikimiz
Lili Lili Marlin Lili Lili Marlin
Fener seni tanırım selvi boyundan Bana göz kırparsın taa uzaklardan O fenerin önünde bir buluşalım her ikimiz Lili Lili Marlin Lili Lili Marlin
Bombalar uçaklar şimdi nerede
Sevgilim acaba hangi siperde
O fenerin önünde bir buluşalım her ikimiz
Lili Lili Marlin Lili Lili Marlin”
8 Mart Emekçi Kadınlar Günü’nde tüm emekçi kadınları selamlıyor, bu mücadele esnasında olsun, politik olduğunu düşündüğüm kadın cinayetleri nedeniyle olsun hayatını yitiren tüm kadınları saygıyla anıyorum!
Herkese saygılar, sevgiler ve iyi günler diliyorum.