Bu anketlerden biri de MAK Danışmanlık tarafından yapılan ve “Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı yarışında oyunuz hangi adaya?” çalışması oldu.
MAK Danışmanlık 1380 kişi ile yüzyüze yapılan, 23 Şubat – 5 Mart tarihlerini kapsayan anket çalışmasının sonuçlarını, 11 Mart’ta kamuoyuna duyurdu. Eskişehir’de yapılan ankette ortaya çıkan sonuçlar açıkçası bana hiç tutarlı gelmedi. Zaten MAK Danışmanlık anketleri geçmiş dönemlerde de pek çok kez sınıfta kaldı.
Eskişehir ile birlikte diğer büyükşehirler için de anket çalışması yapan MAK’ın diğer şehirlerde elde ettiği sonuçlara da kamuoyundan ciddi tepkiler geldi. Özellikle tüm şehirlerde %4,5,6 gibi bir kararsız seçmen olduğu sonucunun ortaya çıkması, bu tepkilerin gelmesinde dikkat çeken detaylardan biri oldu. Ayrıca anketlerin yapıldığı zaman göz önüne alındığında, yaklaşık 15 gün önce yapılan çalışmanın yeni piyasaya sürülmesi de “spekülatif” bir çalışma izlenimi oluşturuyor. Bu denli kararsız varken o kararsızların sonuca dağıtılmaması anketlerin sanki bir çerçeve içinde tutulmaya çalışıldığını gösteriyor demek hiç yanlış olmaz.
Bir de, elbette bu çalışma süresi aralığında toplanan verilerin bir analiz ve işleme süresi olduğunu biliyoruz. Ancak bu sürenin uzun tutulması ve seçime kısa bir süre kala 10-12 gün gibi bir zamanın ne denli büyük değişiklilere gebe olabileceği de göz önüne alındığında MAK anketinin sonuçlarının çok geç yayımlandığını söyleyebilirim. Üstelik anket evreninin çok dar tutulması da çalışmanın objetifliğine gölge düşürüyor. 1380 kişi MAK’ın açıklamasına göre Eskişehir’deki seçmenin binde 2’sine tekabül ediyor. Örneğin İstanbul’da da 5 bin kişi civarında bir kitle ile yapılan MAK anketinden genel bir tablo çıkarmak da zor görünüyor. Eskişehir’e dönersek, bu anketin yapıldığı mahalleler, bölgeleri net bilmek, ankete katılanların yaş aralığı, eğitim düzeyi, etnik kökeni gibi konuları da anket değerlendirme sürecine eklemek gerekiyor. MAK bunları yapmış mı elmizde herhangi bir veri yok. Bu nedenle bu ankete güvenmenin ve ciddi bir belge kabul etmenin de lüzmu olmadığını düşünüyorum.
Sadece MAK Danışmanlık anketini eleştirmiyorum bu arada. Genel olarak anket şirketlerinin yaptığı dar kapsamlı anketler şehirdeki seçim yarışının gideceği noktayı bizlere veremiyor. Bunu birçok kez geçmişte gördük. Çok az şirket tamamen tarafsız anketler düzenleyebiliyor. Bunun da nedeni açık konuşmak gerekirse tamamen finansal. Anket şirketleri bu çalışmaların finansmanını cebinden karşılamıyor. Anketlerin finansörü de siyasi partiler vb. yapılar olunca anketlerin tarafsızlığına maalesef ciddi gölge düşüyor. Bu nedenle ankete inanmamak ama elbette anketsiz kalmamak gerekiyor. Anketler kamuyoundan çok siyasi partilerin işine yarıyor. Çünkü onlar bu araştırmaların detaylı verilerine da sahip oluyor. Böylece çok daha derin analiz yapabiliyor. Örneğin bir siyasi parti adayı bir şirkete anket yaptırdığında o anketin hangi bölgede, hengi kesimde, hangi yaş aralığında kişilerle vs. yapıldığını biliyor. Bu da adaya belli bir doğru data sağlıyor. Ancak bizler için “genel” ifadeli anketler pek bir şey ifade etmiyor.
Gelin isterseniz Eskişehir özelinde yapılan anketten çıkan verilere birlikte bakalım. MAK anketinde AK Parti Adayı Nebi Hatipoğlu %43, CHP Adayı Ayşe Ünlüce %42 görünüyor. Bu rekabet ve 1 puanlık fark nispeten kabul edilebilir diyelim. Ancak alt taraflara baktığımızda bence çok başarılı bir ivme yakalayan ve Eskişehir’deki başkanlık yarışına ciddi renk katan Zafer Partisi Adayı Oğuz Beki’nin %1 çıkması bana Eskişehir’de yaşayan bir vatandaş olarak hiç mantıklı gelmiyor. Zafer Partisi genel seçimlerde Eskişehir’de 5. Parti olmuşken Beki’nin %1 oy alması şu anki görüntüde çok uzak bir ihtimal. Yine, milletvekilliği adaylığı sürecinde vatandaşlar üzerinde yüksek bir etki bırakan ve bu etkiden aldığı güç ile başkanlık yarışına iddialı giren İYİ Parti Adayı Melih Aydın’ın da ankette kendisine verilen 3 puanlık oydan daha fazlasını alma potansiyeline sahip. Eskişehir’de %1’lik oy yaklaşık 6.500 – 7.000 oy bandına tekabül ediyor. Aydın’ın 20.000, Oğuz Beki’nin ise 7.000 oy da kalması sonucu ortaya çıkarsa, MAK anketinde %1 alacağı iddia edilen YRP Adayı, eski Vali Kadir Çalışıcı’nın %1, Saadet Partisi Adayı, tecrübeli siyasetçi Fesih Bingöl’ün de aynı seçimde %1 alma ihitmalini bana kimse açıklayamaz. İstatistikler, rakamlar iyidir ancak; bazen gerçeği tam olarak göstermez.
Ben YRP, Saadet gibi partilerin adaylarını küçümsemiyorum bu arada. Özellikle YRP’nin %1’den daha fazla oy alma ihtimali olduğunu düşünüyorum. Gelelim bir de DEM Parti adayına. Anket Gamze Toprak %2 ile 14.000 oy civarında bir potasiyele sahip diyor. Eskişehir’deki marijinal sol oylar DEM’de birleşirse bu ancak partinin maksimum oyu olabilir, kabul. Fakat bu düzlemde de karşıt görüşlü Zafer, İYİ hatta Memleket gibi partilerin adayları bu %2’yi en azından 4’e katlayacaktır. Geçmiş veriler bize bunun mümkün olduğunu söylüyor. Eskişehir’de sağ demokratların ve cumhuriyetçilerin oranı oldukça yüksek, bunu görmemek için kör olmak lazım.
Yani, uzun lafın kısası MAK anketi şu an elimizde olduğu için onu analiz ettim ancak; genel olarak ulusal anketler Eskişehir’de çok da ciddiye alınmamalı. Tabiri caizse parayı verenin düdüğü çaldığı bir düzlemde bu tarz anket çalışmalarını çok önemli görmek ciddi bir siyasi okuma hatası olur. Seçim sonucu sandıkta belli olur. Vatandaşın iradesini de 1300 kişi temsil edemez.
Naçizane tavsiyem siz siz olun anketlere pek takılmayın.
Herkese sevgiler, saygılar… İyi günler diliyorum.